کودکان در یکی دو سال ابتدایی زندگی خود بیماری های زیادی می‌گیرند. سرماخوردگی‌ها و دیگر عفونت‌های تنفسی در این دوره از زندگی کودک‌ها شایع است. اما امکان اینکه بچه ها  عفونت ادراری بگیرند را به هیچ وجه دست کم نگیرید؛ تا سن ۵ سالگی نزدیک به ۸ درصد از دختران و ۲ درصد از پسران عفونت مجاری ادراری می‌گیرند.
گاهی اوقات علائم و نشانه های این عفونت در بچه‌ها به سختی قابل تشخیص است. نکته مهمی که در این بین وجود دارد این است که باید برای درمان کودک خود اقدام کنید؛ زیرا uti یا همان عفونت ادراری ممکن است به عفونت کلیه‌های بچه شما منتهی شود. اما با درمان صحیح و به موقع کودک دلبندتان در عرض چند روز با سرعت رو به بهبودی خواهد رفت.

عفونت ادراری چیست و کودگان چگونه عفونت ادراری می‌گیرند؟

عفونت ادراری بیماری‌ای است که در اثر وارد شدن میکروب به مجاری ادراری ایجاد می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های موجود در پوست و مدفوع کودک‌ها به مجاری ادراری آنها راه پیدا کرده و شروع به تکثیر می‌کند. این موجودات کثیفِ کوچک توانایی این را دارند که در هر نقطه از مجاری ادراری کودکِ ما ایجاد عفونت کنند. بعضی از این نواحی در زیر آمده است:

کلیه ها

کلیه‌ها که مواد نامطلوب و ناکارآمد و آب اضافی موجود در خون را از خون تصفیه می‌کنند و ادرار می‌سازند.

اورترها (Ureters)

یا همان میزنای‌ها که لوله‌هایی هستند که ادرار را از سمت کلیه به مثانه می‌برند. مثانه وظیفه آن ذخیره کردن شاش می‌باشد

اورترا (Urthra)

که ادرار کودک را از مثانه او به خارج از بدنش هدایت می‌کند

چرک کردن و عفونت مثانه cystitis یا به پارسی آماس مثانه نام دارد و عفونت کلیه pyelonephritis یا همان التهاب کلیه نامیده می‌شود.

احتمال مبتلا شدن کودکان مونث به uti بیشتر از پسرها است. دلیل این امر کوتاه‌تر بودن اورترا در دختران نسبت به پسران است؛ و بدین صورت باکتری‌ها به سادگی هرچه تمام‌تر از سمت anus یا همان مقعد دختران به سمت واژن آنها و سپس اورترا خواهد رفت

بعضی کودک‌ها در قسمت مثانه و کلیه هایشان دچار بیماری هستند که این امر احتمال ابتلای آنها به عفونت مجاری ادراری را افزایش می‌دهد. مثلا باریک بودن مجاری ادراری ممکن است جلوی جریان ادرار را گرفته و به میکروب‌ها اجازه‌ی تکثیر دهد. به این شرایط vesicouretral reflux یا به اختصار VUR گویند که ممکن است باعث برگشت ادرار از سمت مثانه به داخل میزنای و کلیه‌ها شود.

علت عفونت ادراری چیست؟

علت بروز عفونت‌های ادراری معمولا میکروب‌هایی هستند که به آن‌ها باکتری گفته می‌شود.

به سبب نزدیکی دستگاه ادراری به دستگاه گوارش، عوامل میکروبیِ طبیعیِ دستگاه گوارش در اطراف مجاری ادراری رشد نموده و در صورت وجود عوامل مستعد کننده، مثانه و کلیه‌ها را مورد تهاجم قرار می‌دهند.

مهم‌ترین علت می‌تواند برگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها باشد که به آن رفلاکس گویند و  بیشتر در دختر بچه‌ها دیده می‌شود که هم می‌تواند عامل ایجاد کننده عفونت ادراری و هم باعث افزایش عفونت ادراری به خصوص در کودکان شود.در صورت وجود ریفلاکس پیگیری ضروری می باشد.

علت بعدی این است که ممکن است بچه از نظر ادراری مشکل داشته باشد. مانند کودکی که دیر به دیر به دستشویی برود. بچه هایی که تند تند دستشویی می‌روند و نمی‌توانند ادرارشان را نگه دارند، بچه‌هایی که دچار یبوست هستند. همه این عوامل زمینه‌ساز عفونت ادراری است.
سابقه وجود عفونت ادراری و یا ریفلاکس در یکی از اعضای نزدیک خانواده نیز می‌تواند عامل مستعد کننده باشد.

علائم عفونت ادراری

علایم عفونت ادراری بستگی به این دارد که درگیری سیستم ادراری محدود به مثانه است یا کلیه‌ها را هم در بر گرفته است.

اگر درگیری فقط در مثانه باشد، علایم شامل تکرر و سوزش ادرار، بی اختیاری ادراری، زور زدن در هنگام ادرار (به سختی خارج شدن آن) و بوی بد ادرار هستند.

در صورت درگیری کلیه‌ها علایم شامل تب، درد پایین شکم، درد پهلو، بی‌حالی، تهوع و استفراغ است.

توصیه می‌شود که اگر تب حتی بدون علایم دیگر بیش از ۲ یا ۳ روز طول بکشد، آزمایش کشت ادرار برای کودک انجام شود.

تشخیص

تشخیص عفونت ادراری با یک کشت باکتری مثبت در ادرار قطعی می‌شود.

درمان

عفونت ادراری باید سریعا درمان شود. کودکان مبتلا باید ۵ الی ۷ روز آنتی بیوتیک خوراکی دریافت کنند.

در کودکانی که تب بالا و علائم نشانه‌های حاد دارند، از همان ابتدا آنتی بیوتیک تزریقی شروع می‌شود.

ضروری است کشت ادرار ۴ تا ۷ روز پس از قطع درمان کشت ادرار انجام شود و سپس به فواصل 1 ماهه، 3 ماهه و حداقل 1 سال بعد، کشت انجام شود.

من در مقاله‌ای کامل به صورت جداگانه به بررسی راه‌های درمان عفونت ادراری و دستگاه تناسلی کودکان پرداختم که توصیه می‌کنم برای اطلاع کامل از نکات آن مقاله را مطالعه کنید.

در صورت تدابیر درمانی مناسب در اکثر موارد عفونت به خوبی کنترل شده و مشکل خاصی به وجود نمی‌آید ولی یکی از مشکلات عمده در این بیماران احتمال تکرار عفونت است.

عدم تشخیص عفونت ادراری در موارد حاد منجر به عفونت کلیه‌ها شده که در این موارد بیمار به شدت تب کرده، بی‌حال و سست بوده و بصورت تزریقی شروع می‌شود که به طور معمول 2 هفته به طول انجامیده تا زمانی که علایم عفونت از بین برود.

منابع:

world health organization

webmd